රට වෙනස්කළ සුද්දාගේ වතු වගාව

ලංකාවේ රටේ ස්වභාවය 1800 දීට වඩා 1900 දී සීඝ්‍ර විපර්යාසයට භාජනය වී තිබුණි. අප රට වසර දහසකට පෙර පවා අරාබි සහ චීන වෙළඳුන්ගේ මැදිහත්වීම පැවති රාජ්‍යයකි. ඉන් පසු කලෙක 1500 සිට මුහුදුබඩ කලාපය යටත් කරගත් පෘතුගීසි සහ ලන්දේසි ජාතිකයෝ මුහුදුබඩ කලාපයේ බලය නතුකරගන ඒ කලාපයේ වගාවන් ප්‍රචලිත කරන්නට විය. මුහුදුබඩ කලාපයේ ලන්දේසීන්ගේ බලය නුවර පිහිටි කන්ද උඩරට රාජධානියට බලපෑම් කරන්නට විය. වෙළඳාම හේතුවෙන් රජු ගේ මට්ටමටම ආර්ථීක හා දේශපාලනික අතින් සවිමත් අධිකාරම් පන්තියක් කන්ද උඩරට රාජධානියෙන් බිහිවිය. එය කන්ද උඩරට සිංහල රාජධානිය අවසානයට එක් හේතුවක් විනැයි විද්වතුන් විසින් පෙන්වා දී තිබේ.

සුද්දා වෙනස්කල රට

 

රට මැද තැන් තැන්වල යුද්ධ කලකෝලාහල අවස්ථාවලදී 1820ට ප්‍රථමයෙන් ඉංග්‍රීසි හමුදාවෝ යුද්ධ වලින් මියගියාට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් යුද්ධය වෙත ළඟාවීමේදී අතරමගදී මිය පරලොව ගියේය. වෙරළබඩ නැව් තොටකින් රටට බහින හමුදාවෝ නිසි මාර්ග නොමැති වනාන්තර වගුරු මැදින් සිය කාලතුවක්කු ආම්පන්න  සහ ආහාර රැගෙන නිවර්තන මැසි මදුරු උවදුරු සමග යුද්ධ කරන තැනට ළඟා විය යුතු විය. රටේ කුමක් කරන්නටත් මත්තෙන් තැනකින් තැනකට යා හැකි පහසුව වැඩිකළ යුතුයැයි සිතූ එඩ්වඩ් බාන්ස් ඇතුළු ආණ්ඩුකාරවරු රට පුරා මාර්ග පද්ධතිය සවිමත් කළෝය. කඳුකරයේ අපහසු දුර්ග හරහා පවා මාර්ග තැනූ ඉංග්‍රීසිහු 1815 රට බාරගන්නා අවස්ථාවේ පටන් 1887 දක්වා වසර 72ක කාලය තුල පමණක් මහාමාර්ග සැතපුම් 1350ක් තාර යොදා සංවර්ධනය කර තිබේ.

දුම්රිය සේවාව ආරම්භ කොට නාවලපිටිය දක්වා දිගු කිරීම, වරායේ නව දියකඩන තනා නාවුක පහසුකම වැඩිදියුණු කිරීම, රටේ නීති පද්ධතිය සවිමත් කොට පාලන තන්ත්‍රය විධිමත් කිරීම, විදුලි සංදේශ පහසුව ඇතිකිරීම, තැපැල් සේවාවක් ඇතිකිරීම හා එය පවත්වාගෙන යෑම, ආදී වැඩකටයුතු රාශියක් මගින් සුද්දාගේ මුල් සියවස තුල රටම වෙනස් කිරීමට ඔවුනට හැකිවිය.

 

පොල් වගාවේ ආරම්භය

පොල් වගාව ආරම්භ කළෝ ලන්දේසින් වූහ. කොළඹ සිට දකුණු දෙසට කළුතර දක්වා වූ වගුරු බිම් හි ජලය බස්සවා 1740 කාලයෙහි පටන් ලන්දේසීහු රට වටා වෙරළබඩ තීරයේ පොල් වගාව ඇති කළෝය. දැනට ඉන්දුනීසියා ලෙස හඳුන්වන ජාවා, සුමාත්‍රා, බෝර්නියෝ, සුලවැසි ආදී දිවයින් හි ඉංග්‍රීසි කොටසක් ලන්දේසීන්ට පවරමින් ඉංග්‍රීසින් ලන්දේසින් ලංකාවෙන් ඉවත් කරන ලදී. විශාල ඉන්දියානු උපමහද්වීපයේම බලය ඉංග්‍රීසින්ට නතු වූ බැවින්ද ලන්දේසි යටත්විජිත ජාවා සුමාත්‍රා කලාපයේ වැඩිවශයෙන් පිහිටි හෙයින්ද ලන්දේසීන් ඉංග්‍රීසින්ට සිලෝන් දිවයින පවරා ජාවා සුමාත්‍රා පළාතටම සිය බලය යොදවන්නට ඇත.

 

වී වගාවේ පරිහානිය

රජරට පලාත වී වගාවෙන් ස්වයංපෝෂී රාජ්‍යයක් ව පැවති සාධක එමට ඇතැයි ඉංග්‍රීසි නිළධාරින්ම සදහන් කර ඇතිමුත් ඔවුන් නැවත වී වගාව ඇතිකිරීම කෙරෙහි උනන්දුවක් නොවීය. සැබැවින්ම ඉංග්‍රීසි පාලනයට යටත් වන විටත් අනුරාධපුරය පොළොන්නරුව යනු ජනශූන්‍ය කලාප වීය. ඔවුන්ට පෙර ශතවර්ෂ ගනනාවකට පෙර අනුරාධපුර පොළොන්නරු සහ නැගෙනහිර පළාතේ වත්මන් කෙත් බිම් ඇති පෙදෙස් වනය තුල ගිලී තිබුණි.

බ්‍රිතාන්‍යයෝ ඉන්දියාවේද බලය නතු කරගෙන සිටි හෙයින් ලංකාවේ වී වගාවෙන් අක්කරයකට ලැබෙන අස්වැන්නට වඩා බුරුමයේ බෙංගාලයේ සහ දකුණු ඉන්දියාවේ අස්වනු බොහෝසෙයින්වැඩි බැව් තක්සේරු කොට තිබුණි. අනෙක් අතින් වැව් අමුණු ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම් ආදියට වියදම් වන පවුම් දහස් ගණනක මුදලවත් නැවත ඒ වැව්වල දියවරින් වගාකරන වී වලින් උපායගත නොහේ යැයි අනුරාධපුර පළාත බාරව සිටි ඉංග්‍රීසි ජාතික මේජර් ස්කිනර්ගේ ද  අදහස වී තිබුණි. සැබැවින්ම යුරෝපීයයනට අවශ්‍ය වූයේ මූල්‍යමය ලාභයයි. පුරාණ ස්වයංපෝෂී අර්ථ ක්‍රමයට වඩා වෙනත් බෝග හෝ කර්මාන්තයන් කොට ලබාගන්නා මුදලින් සහල් මුදලට ගැනීම ලාබයයි ඉංග්‍රීසීහු සිතූහ.

 

කෝපි සහ තේ වගාව

1868 තෙක් ලංකාවේ ප්‍රකටම ආර්ථික බෝගය වූයේ කෝපිය. කෝපි වගාවේ බිඳවැටීමත් සමග සිංකෝනා නම් පොතු ලබාගන්නා ගසක් හදුන්වාදුන් නමුත් එය වාණිජමය වශයෙන් අසාර්ථක විය. ඉන් පසුව තේ වලට යොමු විය. කෝපි වගාවට වඩා ඉතා ඉහල කඳුකරයේ පවා තේ වගා කළ හැකි හෙයින් තේ වගාව පිණිස ලංකාවේ කඳුකරය එළිපෙහෙළි විය.

එතැන් සිට ස්වදේශීක වගාකරුවෝද විදෙස් වලින් පැමිණි අයද තරගයට මෙන් ඉඩම් අඩුමිලට රජයෙන් ගෙන තේ වවන්නට විය. එවකට ලෝකයට තේ සැපයීමේ ප්‍රමුඛයා වූයේ චීනයයි. ඉන්දියාවේද බෙංගාලයේ තේ වගාව එවකට පැතිරී තිබුණි. එහෙත් ඉන්දියාවේ තේ වලටත් වඩා ඉමිහිරි රසකින් යුක්ත වූ බැවින් ලංකා තේ වඩාත් ඉක්මණින් ලෝ පතළ විය. අලුත්ම කර්මාන්තයක් වූ බැවින් දළු වලින් තේ කොළ ලබාගැනීමද විධිමත් කිරීමේ හැකියාවක් ලාංකික වගාකරුවන්ට හැකි වුණි. ඒ තුලින් උසස් තත්වයේ තේ නිපදවන්නට ලංකාව ඉක්මනින්ම සමත් විය.

 

තේ වගාවේ බලපෑම

සමස්ත ඉංග්‍රීසි පාලන සමය තුලම ඉංග්‍රීසි රජය මුහුණදුන් එක් ගැටළුවක් නම් ප්‍රමාණවත් ඉංග්‍රීසි ජනකායක් ලංකාවට නොපැමිණීම වේ. එවකට නවසීලන්තය ඔස්ත්‍රේලියාව සහ මලයාව වැනි සනීපදායික දිවයින්ද තිබූ බැවින් එංගලන්තය හැරදා යන ඇතමෙක් ඒ යටත්විජිත වල සුව සොයා නික්මුනි. නිවර්තන දිවයින තෝරාගත්තේ වුවද ඔවුන්ගේ ආයෝජන කාලය හමාර වූ කල ඔවුන් නැවත නැව් නැග එංගලන්තයටම ගියෝය.

තේ වගාව උඩරට දුම්රිය මග ඇතිවන්නට ප්‍රබල හේතුවක් විය. ලංකාවේ ප්‍රථම වෘත්තිය සමිතිය ජෝජ් වෝල් නැමැති ඉංග්‍රීසි ජාතිකයා විසින් ආරම්භ කළේ එවකට එංගලන්ත රජය ලාංකික වතු වගාවන්ට ලබාදෙන පහසුකම් වැඩිදියුණු කරගන්නා අදහසිනි. දුම්රිය මග උඩරට කදුකරය සිසාරා යන්නට වැවිලිකරුවන්ගේ ඉල්ලීම් ද හේතු විය.

ලංකාවේ එවකට තේ වගාව වැනි කර්මාන්තයකට අවැසි ශ්‍රමය සොයාගන්නට අපහසු විය. එවිට දකුණු ඉන්දියාවෙන් ඒ ද්‍රවිඪ ජනයාට  විවිධ කතාන්දර කියමින් ලංකාවට කුලී ශ්‍රමිකයින් ගෙන ආහ. කදුකරයේ සීතල දේශගුණය බොහෝ දකුණු ඉන්දීය ජනයාට පීඩාවක් විය. මුල් කාලයේදී මන්නාරම් තොටින් ලක් වතු සේවය පිණිස  ගොඩබට දකුණු ඉන්දීය ද්‍රවිඩ ජනයා  කඳුකරයට යෑමට මත්තෙන්ම බුරුතු පිටින් දැඩි උවදුරු ආදියට මුහුණ පෑ බැව් වාර්තා වල සඳහන් වේ.

 

ආර්ථිකයට කළ බලපෑම

පසුකලෙක වී වගාව ලක් රජය විසින් දියුණු කළ ද එය ආර්ථිකමය අතින් වාසිදායක වගාවක් මට්ටමට තවමත් පත් වී නොමැත. යටත්විජිත බවින් නිදහස ලැබී වසර 70කට ආසන්න වන නමුත් අප රට තවමත් තේ පොල් රබර් සහ කුළු බඩු මත යැපේ. ආර්ථීකයට ඉන් පසු එකතු වූ එක් ආදායම් මාර්ගයක් විදෙස් ශ්‍රමිකයන් වූ අතර අනෙක නම් රෙදි පිළි නිමි ඇදුම් කර්මාන්තය වේ. දේශපාලනික අතින් අපි නිදහස් වුණැයි කීවද තවමත් අපි ඒ යටත්විජිත ආර්ථික බෝගවල පහසින් යැපෙන රටක් බැව් අකමැත්තෙන් වුවද පිළිගැනීමට සිදු වේ.

 
Cover Image Source – Amila Chathuranga / anagi.lk